Op 11 november 1918 om 11 uur ‘s morgens werd de wereld uit de nachtmerrie van de Grote Oorlog verlost. In een treinwagon in een bos in het Franse Compiègne hadden enkele uren voordien de bevelhebbers van het Duitse leger de capitulatie ondertekend. De wapens van de oorlogvoerende partijen zwegen na vier jaar strijd.
Wapenstilstand is sindsdien de dag om alle oorlogsslachtoffers, zowel burgers als militairen en ook van oorlogen die nadien volgden, te herdenken. En hulde te brengen aan zij die vochten voor de vrijheid van onze gemeente, ons land, ons continent in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog.
We hebben hen symbolisch eer gebracht door een bloemstuk neer te leggen bij de herinneringsmonumenten met als apotheose het kunstwerk Memento van Koenraad Tinel op de begraafplaats in Sint-Kwintens-Lennik.
Dit uniek monument heeft Tinel speciaal voor de gemeente Lennik ontworpen in 2014, ter herinnering aan de Grote Oorlog. Dat is dit jaar, deze dag exact 10 jaar geleden.
Het kunstwerk is een hommage aan de enkeling, aan die ene, unieke mens die slachtoffer werd van oorlog en geweld: de gesneuvelde – altijd iemands zoon, vader, broer of zus – of de achterblijvende – altijd iemands moeder, echtgenote, dochter, vriend of vriendin.
Dat net Koenraad Tinel dit kunstwerk maakte voor Lennik is belangrijk. Omdat hij ook de kunstenaar is van onze Prins op de markt, maar nog veel meer omdat hij zelf op een bepaalde manier ook een slachtoffer is van de oorlog. Als kind van nazi-ouders werd hij met de gevolgen ervan geconfronteerd, maar zijn uitzonderlijke vriendschap met Simon Gronowski toont aan dat mensen hun verleden kunnen overstijgen, en kunnen vergeven als ze menselijkheid en respect voorop zetten.
Hun verhaal is er een van verzoening, van vergiffenis die rijker is dan haat. Loslaten, het is een levenskunst. Beiden inspireren en zijn een voorbeeld voor generaties van nu en later. Hun vriendschap bewijst dat mensen altijd mensen blijven ongeacht hun afkomst en verleden.
En dat oorlog een list is, een dekmantel, een leugen zelfs, om vaak heel andere motieven te verdoezelen.
Vandaag is de oorlog in Gaza niet weg te denken. Veraf en toch niet. Denk maar aan de recente rellen in Amsterdam. Al snel kwamen de vergelijkingen met Kristallnacht, de nacht van 9 op 10 november waarop in Duitsland talloze Joden, 7500 joodse instellingen en bedrijven en 1400 synagogen en nog veel meer huizen werden vernietigd.
Hoewel sommigen die vergelijking maar al te graag uitvergroten, in het bijzonder Benjamin Netanyahu zelf, is de oorlogsdreiging en vooral ook de onverdraagzaamheid en de haat weer actueler dan ooit. Al moet het me van het hart dat ik het persoonlijk moeilijk heb met het feit dat de sommige Israëli’s een bevolkingsgroep stigmatiseren en veroordelen, net zoals ik niet begrijp dat uitgerekend extreemrechts in Europa en België het nu plots opnemen voor de Joden. Het kan snel keren in 100 jaar.
Het is voor mij het beste bewijs dat het extreemrechts niet in de eerste plaats te doen is om het beschermen van een bevolkingsgroep maar wel om verdeling te scheppen tussen mensen.
Dat laatste is echt het gevaar van onze tijd. Nog meer wij – zij denken. De Belgen en de vreemdelingen, de Vlamingen en de Walen, de Joden en de islamaanhangers.
Ook de verkiezingen in Amerika leren dat het wij – zij denken politiek lucratief is, al is ze op vlak van menselijkheid ongelofelijk destructief en gevaarlijk.
Er is veel moed nodig om het anders te doen. Om los te komen van het eigen nationalisme of van de eigen religie om het grotere geheel te zien. Pas dan kan je vrede maken. Na de Tweede Wereldoorlog kwam zo’n belangrijk scharniermoment waarop een aantal visionaire nationale leiders zoals Winston Churchill en Paul-Henri Spaak samen met verzetsstrijders en overlevenden van de Holocaust werk maakten van de Europese eenwording.
Alleen door te kijken naar wat ons bindt en verenigt, door de Europese eenheid te laten voorgaan op de nationale belangen en de mensheid op de natie, kunnen we vrede maken.
Oorlog laat diepe sporen na: bij de mensen die zelf gestreden hebben, die als ze het al overleven eigenlijk nooit meer kunnen vredig kunnen slapen, bij de mensen die geleden hebben onder zoveel onrecht, bij de partner, ouders, kinderen en kleinkinderen, bij ons allemaal.
Om niet te vergeten en het belang van vrede te onderschrijven houden wij eraan in Lennik om op iedere 11 november Wapenstilstand te herdenken.
Ik dank opnieuw in het bijzonder de brandweerzone, de dienst Vrije Tijd, onze technische dienst, de harmonie Borchtlennik, en vooral ook u allen om ervoor te zorgen dat Wapenstilstand in Lennik op een gepaste en eervolle manier wordt herdacht.
